Rasy psów
Wybierz inną rasę
Charty, do których należą whippety, są jedną z najstarszych ras, ich przedstawiciele znani byli już na dworze faraonów. Potem przez Grecję przybyły do Italii, skąd wkrótce dostały się do innych krajów europejskich. W średniowieczu były mieszkańcami królewskich dworów i towarzyszami polowań. Wśród znanych postaci historycznych miłośnikami chartów byli: król Francji Ludwik XIV oraz król Prus Fryderyk II Wielki, który miał ich przeszło trzydzieści.
Historia whippeta jest znacznie krótsza niż innych chartów. Wprawdzie niektórzy dopatrują się ich podobizny na obrazach pochodzących z XV wieku, wiele wskazuje na to, że były to większe charciki włoskie, lub co bardziej prawdopodobne, małe greyhoundy. W późniejszych latach kojarzono je miedzy sobą, żeby otrzymać psa mniejszego, bardziej kompaktowego, ale o tych samych co greyhound cechach użytkowych. Tę tezę potwierdza obraz namalowany przez znanego ze swojej skrupulatności artystę Jean Baptiste Oudry, na którym wyraźnie widać dwa whippety, podczas gdy w rzeczywistości były to Misse i Turlu, dwa ulubione greyhoundy króla Ludwika XV-go.
Prawo posiadania greyhounda było w tym czasie zastrzeżone dla szlachty, której psy towarzyszyły w polowaniu na jelenie. Zdarzało się jednak, że osobniki słabsze, którym okaleczano łapy, by nie mogły polować, przekazywano wieśniakom. Ci je oczywiście rozmnażali i wkrótce dopracowali się psów mniejszych od greyhoundów, o jednakowym, wyrównanym eksterierze. Najpierw przy ich pomocy kłusowali, a po zniesieniu prawa leśnego, już legalnie polowali na zające i inną małą zwierzynę. Uprzemysłowienie kraju spowodowało, że chłopi zaczęli masowo opuszczać wieś i przenosić się do miast w poszukiwaniu lepszych warunków egzystencji. Zabrali ze sobą swoje psy.
Jean Baptiste Oudry (1686-1755) Misse i Turlu, charty Ludwika XV (1725)
John Marshall (1840-1896) Polowanie na zająca (1870)
Obraz olej na płótnie - Londyn, Wingfield Sporting Gallery
whippet greyhound
Int.Ch, Ch.CAN.PL.SK.RU.RUCL.RO.RKF.HU, Zw.Kl.HU, Mł.Ch PL, Ch.Wet.PL
Tylko Ty VIKING’s POETRY hod/ wł. Justyna Szopa (hodowla Tylko Ty)
Zdj.Grzegorz Gębik, black&WHI(te)PPETS
Alex Atletico, Mł.Ch.PL, LT Mł.Zw.KL ,BIS Mł Skräddaregårdens Qantarel Usain B i
Mł.Ch.PL BIS Mł Southpoint Wild N’Brave (PT). Zdj. i wł. Nathalie Jaklewicz
Whippet może mieszkać zarówno w domu z ogrodem jak i w małym mieszkaniu w bloku, bo po powrocie ze spaceru zamienia się w spokojnego domatora. Lubi być w domu, bardzo wysoko ceni wygodne legowisko i luksus domowego zacisza. Nie ma tendencji do dominacji, jest posłuszny, potrafi jednak znakomicie wykorzystywać swój wdzięk i stale rozszerzać zakres swoich uprawnień. Bo po co korzystać z legowiska, jeśli można uciąć sobie drzemkę na kanapie, obok swojego pana, lub przytulić się do niego w jego łóżku ? Jest to pies bardzo czysty, myje się łapą tak jak kot, a ponadto nie wydziela psiego zapachu, raczej przejmuje zapach otoczenia. Podczas spaceru starannie omija kałuże i uważa żeby nie wdepnąć w błoto lub pozostałości po innych psach.
Jako szczenię jest żywiołowy i pełen energii, dorastając staje się spokojny i zrównoważony i tylko na spacerach pokazuje swój temperament. W domu wpasowuje się w rytm życia rodziny, chodzi za domownikami, stara się być zawsze blisko nich lub przynajmniej mieć ich w polu widzenia. Jest zawsze chętny do zabawy, ale jeśli widzi, że wszyscy są zajęci, nie domaga się uwagi, kładzie się w swoim legowisku lub na kanapie, zwija się w kłębek i śpi. Koniecznie trzeba mu tam położyć miękką poduszkę i kocyk, żeby mógł sam wymościć sobie posłanie i zakopać się w nim po czubek nosa. Jeśli w domu są dwa whippety, zawsze śpią razem, wtulone jeden w drugiego.
Mł.Ch.PL, Ch.PL, Veteran Ch OBLADA Lazarus Wł.hod Lazarus
.jpg)
Tylko Ty LADY SANSA STARK z kotką rasy devon rex DARLING DAISY Enklawa
Wł.hodowla Tylko Ty & Enklawa Zdj. Dominika Kontraktowicz
Spacery są dla niego niezwykle ważne i mają podstawowe znaczenie dla jego kondycji fizycznej i psychicznej. Whippet doskonale czuje się w mieszkaniu, bo ma tu bliski kontakt z opiekunami, z którymi jest bardzo związany, ale ma jednocześnie naturę sportowca i musi się wybiegać, bo dopiero wtedy szczęśliwy wraca do domu. Nie jest prawdą, że pies tej rasy musi brać udział w wyścigach, większość z nich nigdy wyścigów nie widziała, Natomiast prawdą jest, że musi mieć możliwość zaliczenia kilku krótkich, za to bardzo intensywnych biegów, które pozwalają mu rozładować energię. Jeśli pozostać w nomenklaturze sportowej, jest sprinterem a nie maratończykiem, jak np. wiekszość psów zaprzęgowych. Nie musi przemierzać dużych odległości, potrzebuje kilku sprintów na dystansie około 200 metrów, podczas których potrafi rozwinąć prędkość sięgającą 50-60 km/godzinę. Jest to namiastka wyścigu, która mu całkowicie do szczęścia wystarcza.
Ideałem są minimum trzy wyjścia w ciągu dnia, z czego przynajmniej jedno z możliwością wybiegania. Jest to najpoważniejszy element decyzji: mieć czy nie mieć charta ? Problemem jest znalezienie bezpiecznego terenu. Na spacerze w mieście pies musi być zawsze na smyczy, żeby nagle nie przyszło mu do głowy pogonić za jakimś zwierzakiem lub ptakiem. Spuścić go ze smyczy można w zasadzie tylko za miastem lub na zamkniętym terenie i to dopiero wtedy, kiedy bezbłędnie przychodzi na każde zawołanie. Doskonałym wyjściem jest duży ogród i dwa charty, które same zaaplikują sobie potrzebną ilość ruchu. Do domu wracają wówczas szczęśliwe i nie sprawiają najmniejszych problemów. Spokojnie, w poczuciu dobrze spełnionego obowiązku towarzyszą swojej rodzinie lub śpią. Bardzo dobrym sposobem wyładowania energii jest uprawianie psich sportów, towarzyszenie uprawiającemu jogging właścicielowi lub bieg przy rowerze. Osoba, która nie jest w stanie mu tego zapewnić, powinna z posiadania charta zrezygnować. Niektórzy właściciele skarżą się czasem, że pies ma niszczycielskie skłonności i pod ich nieobecność demoluje mieszkanie. Najczęściej przyczyną takich zachowań jest właśnie brak odpowiedniej ilości aktywności fizycznej, bo chart kocha domowe pielesze, ale po dobrym, intensywnym spacerze.
Gen długiego włosa ma charakter recesywny, co powoduje, że może się ujawnić nawet po wielu pokoleniach. W oparciu o tę prawidłowość, znany amerykański hodowca Walter Wheeler postanowił wyhodować whippety długowłose w nadziei, że bardziej obfita szata zmniejszy ilość urazów i skaleczeń powstałych podczas biegów. W wyniku krzyżowania w bliskim pokrewieństwie osobników będących nosicielami genu długiego włosa, udało mu się doprowadzić do przyjścia na świat „Longhaired Whippet” - długowłosego whippeta. Obecnie w Stanach istnieje już około 300 psów długowłosych, jest kilka hodowli w Niemczech, Austrii, Czechach oraz Francji. W żadnym z tych krajów nie zostały one uznane przez krajowe Związki Kynologiczne, ani też Międzynarodową Federację Kynologiczną (FCI). Co ciekawe, nie uznała ich również Amerykańska Federacja Kynologiczna (AKC). Dla nich whippet pozostaje wyłącznie psem gładkowłosym.
Ch. Airy Elf’s DIVA AT AZARIN Zdjęcie Laura Wąsowska Azarin Photo & Design
CHART ANGIELSKI WHIPPET
Pochodzenie
Charty, do których należą whippety, są jedną z najstarszych ras, ich przedstawiciele znani byli już na dworze faraonów. Potem przez Grecję przybyły do Italii, skąd wkrótce dostały się do innych krajów europejskich. W średniowieczu były mieszkańcami królewskich dworów i towarzyszami polowań. Wśród znanych postaci historycznych miłośnikami chartów byli: król Francji Ludwik XIV oraz król Prus Fryderyk II Wielki, który miał ich przeszło trzydzieści.
Historia whippeta jest znacznie krótsza niż innych chartów. Wprawdzie niektórzy dopatrują się ich podobizny na obrazach pochodzących z XV wieku, wiele wskazuje na to, że były to większe charciki włoskie, lub co bardziej prawdopodobne, małe greyhoundy. W późniejszych latach kojarzono je miedzy sobą, żeby otrzymać psa mniejszego, bardziej kompaktowego, ale o tych samych co greyhound cechach użytkowych. Tę tezę potwierdza obraz namalowany przez znanego ze swojej skrupulatności artystę Jean Baptiste Oudry, na którym wyraźnie widać dwa whippety, podczas gdy w rzeczywistości były to Misse i Turlu, dwa ulubione greyhoundy króla Ludwika XV-go.
Prawo posiadania greyhounda było w tym czasie zastrzeżone dla szlachty, której psy towarzyszyły w polowaniu na jelenie. Zdarzało się jednak, że osobniki słabsze, którym okaleczano łapy, by nie mogły polować, przekazywano wieśniakom. Ci je oczywiście rozmnażali i wkrótce dopracowali się psów mniejszych od greyhoundów, o jednakowym, wyrównanym eksterierze. Najpierw przy ich pomocy kłusowali, a po zniesieniu prawa leśnego, już legalnie polowali na zające i inną małą zwierzynę. Uprzemysłowienie kraju spowodowało, że chłopi zaczęli masowo opuszczać wieś i przenosić się do miast w poszukiwaniu lepszych warunków egzystencji. Zabrali ze sobą swoje psy.
Jean Baptiste Oudry (1686-1755) Misse i Turlu, charty Ludwika XV (1725)
Prawdziwa historia whippetów zaczyna się dopiero w XIX wieku w północnej Anglii i południowej Szkocji, gdzie górnicy i robotnicy fabryczni pasjonowali się polowaniami na gryzonie. Używane przez nich do tego celu teriery wydawały się im zbyt powolne, postanowili więc, dla dodania im szybkości, skrzyżować je z przywiezionymi przez chłopów niewielkiego wzrostu greyhoundami. Niektórzy kynolodzy utrzymują, że do tych krzyżówek użyto również psa faraona, charcika włoskiego, foksteriera i bedlington terriera. Pies, który powstał w efekcie tych skojarzeń łączył ciętość teriera z szybkością charta. Był wynikiem dążenia do uzyskania psa przypominającego greyhounda i równie jak on sprawnego, ale mniejszego, mniej wymagającego oraz tańszego w utrzymaniu.
Szybko okazało się, że te psy doskonale sprawdzają się w polowaniu na króliki. Zmęczeni kilkunastogodzinną pracą robotnicy szukali mocnej rozrywki a krwawe zawody zawsze cieszyły się wielkim zainteresowaniem. Wpuszczano do zagrody stado królików i dwa psy, których zadaniem było ich uśmiercenie. Wygrywał ten pies, który był bardziej skuteczny, czyli w określonym czasie zabił więcej królików. Towarzyszyły temu zakłady, na których najwięcej zarabiali nie tyle właściciele psów, ile sprytni bukmacherzy.
Szybko okazało się, że te psy doskonale sprawdzają się w polowaniu na króliki. Zmęczeni kilkunastogodzinną pracą robotnicy szukali mocnej rozrywki a krwawe zawody zawsze cieszyły się wielkim zainteresowaniem. Wpuszczano do zagrody stado królików i dwa psy, których zadaniem było ich uśmiercenie. Wygrywał ten pies, który był bardziej skuteczny, czyli w określonym czasie zabił więcej królików. Towarzyszyły temu zakłady, na których najwięcej zarabiali nie tyle właściciele psów, ile sprytni bukmacherzy.
John Marshall (1840-1896) Polowanie na zająca (1870)
Obraz olej na płótnie - Londyn, Wingfield Sporting Gallery
Kiedy w 1911 roku organizowanie tych krwawych widowisk zostało oficjalnie zabronione, postanowiono wykorzystać szybkość i zwinność whippetów organizując wyścigi psów, w których psy zaczęły gonić za sztuczną przynętą. Podczas gdy posiadanie greyhounda było bardzo kosztowne i zastrzeżone tylko dla elit, whippet stał się psem popularnym, dostępnym praktycznie dla każdego. Jego niewielki wzrost pozwalał na organizowanie wyścigów małym kosztem, na niedużym terenie, nawet na ulicach. Tor wyścigowy miał 200 metrów, można go było urządzić wszędzie. Była to wersja wyścigów dostępna dla ubogich. W krótkim czasie zdobyły wielką popularność nie tylko w Anglii ale również w innych krajach. Do dziś są ulubioną rozrywką Anglików, dramatem jest tylko to, że kariera psów wyścigowych jest bardzo krótka a potem najczęściej spotyka je bardzo smutny koniec. Powstały nawet stowarzyszenia, które odkupują wycofane z wyścigów psy, żeby znaleźć im nowy dom i zapewnić spokojne życie. Podobny problem jest w Stanach Zjednoczonych, dokąd charty zawędrowały podczas rewolucji przemysłowej wraz z emigrującymi za chlebem angielskimi robotnikami.
whippet greyhound
W Wielkiej Brytanii wyścigi whippetów zyskały rangę dyscypliny narodowej, zadbano o hodowanie psów w czystości rasy, co w 1891 roku zaowocowało ich uznaniem przez angielski Kennel Club. Pod koniec XIX wieku whippety zaczęły pojawiać się również we Francji, gdzie też goniły sztuczne przynęty. Na ich uznanie przez francuski Kennel Club nie trzeba było długo czekać. W przeciwieństwie do innych chartów, które wpisywano do rejestru psów luksusowych, whippety znalazły się wśród psów pracujących, wykorzystywanych przede wszystkim do polowania. Zmieniło się to dopiero w latach dwudziestych ubiegłego wieku.
Ich premiera na ringu wystawowym odbyła się w 1897 roku, podczas wystawy Cruftsa w Londynie. Pięć lat później, w 1902 roku, rasa została oficjalnie uznana przez brytyjski Kennel Club. W Polsce pierwszy miot whippetów przyszedł na świat w 1967 roku. Dzisiaj psy te ze względu na niewielki wzrost i wspaniały charakter cieszą się największą ze wszystkich chartów popularnością. Niestety nadal, biorąc pod uwagę ich liczne zalety, zbyt małą.
Ich premiera na ringu wystawowym odbyła się w 1897 roku, podczas wystawy Cruftsa w Londynie. Pięć lat później, w 1902 roku, rasa została oficjalnie uznana przez brytyjski Kennel Club. W Polsce pierwszy miot whippetów przyszedł na świat w 1967 roku. Dzisiaj psy te ze względu na niewielki wzrost i wspaniały charakter cieszą się największą ze wszystkich chartów popularnością. Niestety nadal, biorąc pod uwagę ich liczne zalety, zbyt małą.
Int.Ch. Multi.Ch Azarin BUTTERMILK MUFFIN -
zdjęcie Laura Wąsowska Azarin Photo & Design
zdjęcie Laura Wąsowska Azarin Photo & Design
Wygląd
Whippet jest psem średniej wielkości, którego sylwetka jest połączeniem siły i elegancji. Wprawdzie nie robi tak wielkiego wrażenia jak duże charty, jednak podobnie jak one ma niezwykle proporcjonalną sylwetkę, wyjątkowy wdzięk i płynność ruchu. Ma niezbyt szeroki front, długi, szeroki i zwarty grzbiet, bardzo głęboką, pojemną klatkę piersiową, silne, muskularne lędźwie i długi, zwężający się ogon, który zwisa między kończynami, często zawinięty pod brzuchem. Tylko w ruchu jest zagięty ku górze, ale nigdy powyżej linii grzbietu.
Głowa osadzona na smukłej, elegancko wygiętej, mocno umięśnionej szyi, długa, płaska, o lekko zaznaczonym stopie, wyraźnie zwężająca się ku końcowi kufy. Oczy owalne, niewielkie, pełne ekspresji. Uszy małe, skierowane do tyłu, w kształcie płatka róży. Szczęki mocne, o wyraźnym zarysie. Zgryz nożycowy, uzębienie kompletne, siekacze górne ściśle zachodzą i przykrywają dolne.
Kończyny przednie proste, łopatki ukośne, łokcie dobrze przylegające do ciała. Kończyny tylne mocne, uda szerokie, stawy kolanowe dobrze kątowane, stawy skokowe nisko osadzone. Łapy z wyraźnie oddzielonymi palcami, zwarte, opuszki grube i mocne. Chody swobodne, kończyny prowadzone równolegle zarówno widziane od przodu, jak i od tyłu.
Wysokość w kłębie: psy 47-51 cm, suki 44-47 cm.
Masa ciała: standard nie określa wagi, przeważnie około 10 -12 kg.
Mł.Ch.PL BIS Mł. Southpoint Wild N’Brave i Alex Atletico - Zdj. i wł. Nathalie Jaklewicz
Charakter, usposobienie
Od lat pokutuje przekonanie, że whippet nie nadaje się do życia w mieście, ponieważ potrzebuje wielkiej przestrzeni, musi dużo biegać, a najlepiej brać udział w wyścigach. Wiele osób nie ma odwagi wziąć go do swojego domu, ponieważ boi się, że nie sprosta tym wymaganiom. Tymczasem jest to przemiły. bardzo lubiący domowe życie pies rodzinny, który rzeczywiście musi się wybiegać, ale łatwiej znaleźć teren dla charakterystycznego dla tej rasy sprintu niż zaspokoić potrzeby psów zaprzęgowych.
Whippet ma wyjątkowy charakter, można powiedzieć, ze jest psem o dwóch całkiem różnych obliczach. Z jednej strony to pełen energii sportowiec, specjalista od efektownych sprintów, z drugiej spokojne, wrażliwe stworzenie, które potrzebuje spokoju, bliskości swojej rodziny, pieszczot i głaskania. Jest jednym z najbardziej przyjaznych chartów, który na dodatek ma wielką potrzebę nieustannego okazywania swojego przywiązania. Bardzo łatwo adaptuje się do każdej sytuacji, dobrze znosi jazdę samochodem, można go zabrać dosłownie wszędzie. Dobrze się czuje w nowym otoczeniu, zachowuje spokój, nie szczeka, jest więc na ogół życzliwie akceptowany.
Nie jest trudno nauczyć go wykonywania podstawowych komend, sprawdza się również w sportach. Odpowiednio motywowany osiąga bardzo dobre wyniki w obedience, frisbee, flyball’u i agility. Ulubionym sportem whippetów są oczywiście wyścigi, ale żeby móc go uprawiać potrzebny jest nie tylko bardzo regularny trening, ale przede wszystkim pies pochodzący z hodowli specjalizującej się w liniach wyścigowych. Natomiast każdy chart może uczestniczyć w coursingu, który sprawi psu dużo radości i równie dobrze pozwoli mu wyszaleć się na otwartym terenie.
Whippet nie jest psem trudnym, nie wymaga od opiekuna dużej wiedzy kynologicznej, jest łatwy w utrzymaniu. Wychowanie go na miłego domownika nie powinno sprawić kłopotów nawet mało doświadczonemu właścicielowi.
Whippet ma wyjątkowy charakter, można powiedzieć, ze jest psem o dwóch całkiem różnych obliczach. Z jednej strony to pełen energii sportowiec, specjalista od efektownych sprintów, z drugiej spokojne, wrażliwe stworzenie, które potrzebuje spokoju, bliskości swojej rodziny, pieszczot i głaskania. Jest jednym z najbardziej przyjaznych chartów, który na dodatek ma wielką potrzebę nieustannego okazywania swojego przywiązania. Bardzo łatwo adaptuje się do każdej sytuacji, dobrze znosi jazdę samochodem, można go zabrać dosłownie wszędzie. Dobrze się czuje w nowym otoczeniu, zachowuje spokój, nie szczeka, jest więc na ogół życzliwie akceptowany.
Mł.Ch.PL Ch.PL. I’M A DANISH QUEEN Lazarus i
Mł.Ch, Ch.PL, Zw.PL VERDI of Gentle Mind. Wł.hod.Lazarus
Nie jest trudno nauczyć go wykonywania podstawowych komend, sprawdza się również w sportach. Odpowiednio motywowany osiąga bardzo dobre wyniki w obedience, frisbee, flyball’u i agility. Ulubionym sportem whippetów są oczywiście wyścigi, ale żeby móc go uprawiać potrzebny jest nie tylko bardzo regularny trening, ale przede wszystkim pies pochodzący z hodowli specjalizującej się w liniach wyścigowych. Natomiast każdy chart może uczestniczyć w coursingu, który sprawi psu dużo radości i równie dobrze pozwoli mu wyszaleć się na otwartym terenie.
Whippet nie jest psem trudnym, nie wymaga od opiekuna dużej wiedzy kynologicznej, jest łatwy w utrzymaniu. Wychowanie go na miłego domownika nie powinno sprawić kłopotów nawet mało doświadczonemu właścicielowi.
Szata
Szata whippeta jest krótka, bardzo gęsta, delikatna i przylegająca.
Umaszczenie:
Wzorzec dopuszcza wszystkie rodzaje umaszczenia, zarówno jednolite jak i wielobarwne, od białej do czarnej poprzez beżową, płową, pręgowaną, niebieską.
Utrzymanie szaty whippet w idealnym stanie jest bardzo proste i nie zajmuje dużo czasu.
Więcej na temat pielęgnacji whippeta i przygotowania go do wystaw - kliknij tutaj
Umaszczenie:
Wzorzec dopuszcza wszystkie rodzaje umaszczenia, zarówno jednolite jak i wielobarwne, od białej do czarnej poprzez beżową, płową, pręgowaną, niebieską.
Utrzymanie szaty whippet w idealnym stanie jest bardzo proste i nie zajmuje dużo czasu.
Więcej na temat pielęgnacji whippeta i przygotowania go do wystaw - kliknij tutaj
Int.Ch, Ch.CAN.PL.SK.RU.RUCL.RO.RKF.HU, Zw.Kl.HU, Mł.Ch PL, Ch.Wet.PL
Tylko Ty VIKING’s POETRY hod/ wł. Justyna Szopa (hodowla Tylko Ty)
Zdj.Grzegorz Gębik, black&WHI(te)PPETS
Zdrowie
Mimo delikatnego wyglądu whippety są silne i zdrowe i przeważnie w doskonałej formie dożywają sedziwego wieku. Z chorób dziedzicznych zdarzają się czasem choroby oczu takie jak zaćma i postępujący zanik siatkówki. Wbrew temu co się dość powszechnie sądzi, whippety nie mają predyspozycji do złamań kości. Natomiast pasja do biegania powoduje, że zdarzają im się różne urazy kończyn: skaleczenia, nacięcia opuszki lub naderwanie pazura. Po każdym powrocie ze spaceru trzeba więc dokładnie obejrzeć im łapy i jeśli trzeba zaopatrzyć rany.
Bywają psy skłonne do różnego rodzaju alergii. U psów o szarym, jasnym umaszczeniu, określanym jako błękitne, zdarzają się problemy skórne zwane syndromem błękitnych whippetów. Choroba objawia się plackowatymi łysinami, potem pojawiają się krosty oraz stan zapalny skóry, która zmienia kolor na ciemnoszary lub brunatny. Leczenie jest długotrwałe, ale skrupulatnie prowadzone daje dobre wyniki.
Z uwagi na skąpe owłosienie whippety są wrażliwe zarówno na zimno, jak i na silne działanie promieni słonecznych. W zimie nie marzną jeśli są w biegu. Na codziennym spacerze koniecznie powinny nosić ciepłe, nieprzemakalne ubranie, dobrze chroniące psa przed zimnem. Czasem widuje się charty ubrane w specjalne poncho, w którym wyglądają bardzo dostojnie. Latem, choć bardzo lubią wygrzewać się na słońcu, trzeba im zapewnić zacienione miejsce, w którym by mogły się przed nim chronić. I oczywiście miskę świeżej wody.
Bywają psy skłonne do różnego rodzaju alergii. U psów o szarym, jasnym umaszczeniu, określanym jako błękitne, zdarzają się problemy skórne zwane syndromem błękitnych whippetów. Choroba objawia się plackowatymi łysinami, potem pojawiają się krosty oraz stan zapalny skóry, która zmienia kolor na ciemnoszary lub brunatny. Leczenie jest długotrwałe, ale skrupulatnie prowadzone daje dobre wyniki.
Z uwagi na skąpe owłosienie whippety są wrażliwe zarówno na zimno, jak i na silne działanie promieni słonecznych. W zimie nie marzną jeśli są w biegu. Na codziennym spacerze koniecznie powinny nosić ciepłe, nieprzemakalne ubranie, dobrze chroniące psa przed zimnem. Czasem widuje się charty ubrane w specjalne poncho, w którym wyglądają bardzo dostojnie. Latem, choć bardzo lubią wygrzewać się na słońcu, trzeba im zapewnić zacienione miejsce, w którym by mogły się przed nim chronić. I oczywiście miskę świeżej wody.
Multi Ch. Tappinskis RUBI FOR DOGARIUM, LANA Vincit Omnia, PL JCh Dogarium ALPHA
zdjęcie Anna Rojszyk (hodowla Dogarium)
zdjęcie Anna Rojszyk (hodowla Dogarium)
Do kogo pasuje ten pies ?
Wprawdzie whippet ma żyłkę sportowca, ale poza tym, a raczej przede wszystkim, jest to wspaniały pies rodzinny. Najważniejsze dla niego jest przebywanie w pobliżu swoich opiekunów, do których jest bezgranicznie przywiązany. Będzie doskonałym towarzyszem zarówno dla rodziny z dziećmi, jak również osoby starszej, która bez problemu sobie z nim poradzi. Właściciel nie musi z psem biegać, ważne by znalazł odpowiedni teren i dał mu możliwość swobodnego wybiegania. Jeśli w domu są dwa psy, a najlepiej dwa whippety, same dostarczą sobie potrzebnej ilości ruchu. Są bardzo towarzyskie, źle znosza samotność i nie lubią zostawać same w domu. W sytuacji, gdy wszyscy domownicy muszą wyjść do szkoły lub pracy, najlepszym rozwiązaniem jest obecność drugiego psa. Właściciele nie mają na ogół problemu z podjęciem takiej decyzji, twierdzą nawet, że whippet jest psem, który uzależnia: jeśli ma się jednego, chce się mieć następnego, a każdy, kto choć raz miał psa tej rasy, pozostaje jej wierny. Jest to rzeczywiście pies bezproblemowy, w mieszkaniu nie zabiera dużo miejsca, łatwo się uczy, jest bardzo czysty, niekłopotliwy w utrzymaniu i pielęgnacji.
Alex Atletico, Mł.Ch.PL, LT Mł.Zw.KL ,BIS Mł Skräddaregårdens Qantarel Usain B i
Mł.Ch.PL BIS Mł Southpoint Wild N’Brave (PT). Zdj. i wł. Nathalie Jaklewicz
Whippet może mieszkać zarówno w domu z ogrodem jak i w małym mieszkaniu w bloku, bo po powrocie ze spaceru zamienia się w spokojnego domatora. Lubi być w domu, bardzo wysoko ceni wygodne legowisko i luksus domowego zacisza. Nie ma tendencji do dominacji, jest posłuszny, potrafi jednak znakomicie wykorzystywać swój wdzięk i stale rozszerzać zakres swoich uprawnień. Bo po co korzystać z legowiska, jeśli można uciąć sobie drzemkę na kanapie, obok swojego pana, lub przytulić się do niego w jego łóżku ? Jest to pies bardzo czysty, myje się łapą tak jak kot, a ponadto nie wydziela psiego zapachu, raczej przejmuje zapach otoczenia. Podczas spaceru starannie omija kałuże i uważa żeby nie wdepnąć w błoto lub pozostałości po innych psach.
Jako szczenię jest żywiołowy i pełen energii, dorastając staje się spokojny i zrównoważony i tylko na spacerach pokazuje swój temperament. W domu wpasowuje się w rytm życia rodziny, chodzi za domownikami, stara się być zawsze blisko nich lub przynajmniej mieć ich w polu widzenia. Jest zawsze chętny do zabawy, ale jeśli widzi, że wszyscy są zajęci, nie domaga się uwagi, kładzie się w swoim legowisku lub na kanapie, zwija się w kłębek i śpi. Koniecznie trzeba mu tam położyć miękką poduszkę i kocyk, żeby mógł sam wymościć sobie posłanie i zakopać się w nim po czubek nosa. Jeśli w domu są dwa whippety, zawsze śpią razem, wtulone jeden w drugiego.
Mł.Ch.PL, Ch.PL, Veteran Ch OBLADA Lazarus Wł.hod Lazarus
Whippet bardzo dobrze dogaduje się z dziećmi. Jest wobec nich delikatny, całkowicie pozbawiony agresji i zawsze chętny do zabawy. W przypadku małych dzieci, zabawy z psem powinny się mimo wszystko odbywać pod okiem dorosłych, żeby w ferworze zabawy przez przypadek nie zrobiły sobie krzywdy. Dzieci zawsze trzeba nauczyć, jak należy postępować z psem, wprawdzie whippet nigdy nie odgryzie się dziecku, ale może od zbyt żywiołowego malca uciekać.
Odwiedzających dom nieznanych mu gości wita spokojnie, ale raczej powściągliwie, przyjaciół domu, których dobrze zna przyjmuje z radością i chętnie daje się wciągnąć do zabawy. Przy spotkaniach na klatce schodowej lub na ulicy właściciel może być spokojny, że nigdy wobec mijających go osób nie zachowa się zaczepnie lub agresywnie. Jest całkowicie pozbawiony agresji, bardzo mało szczeka, czym dodatkowo zyskuje sympatię sąsiadów.
Bez problemu akceptuje inne psy w swoim domu, walka o przywództwo go nie interesuje, będzie żył w przyjaźni z psem każdej rasy. Właściciele whippetów twierdzą, że szczególna, niezwykle bliska więź łączy go z przedstawicielami swojej rasy. Problematyczne natomiast mogą być jego relacje z innymi zwierzętami w tym samym domu, szczególnie gryzoniami. Mogą one, wziąwszy pod uwagę jego zdolności łowieckie i fakt, że został wyhodowany do polowania na króliki, zostać przez niego potraktowane jak zwierzyna łowna.
Odwiedzających dom nieznanych mu gości wita spokojnie, ale raczej powściągliwie, przyjaciół domu, których dobrze zna przyjmuje z radością i chętnie daje się wciągnąć do zabawy. Przy spotkaniach na klatce schodowej lub na ulicy właściciel może być spokojny, że nigdy wobec mijających go osób nie zachowa się zaczepnie lub agresywnie. Jest całkowicie pozbawiony agresji, bardzo mało szczeka, czym dodatkowo zyskuje sympatię sąsiadów.
Bez problemu akceptuje inne psy w swoim domu, walka o przywództwo go nie interesuje, będzie żył w przyjaźni z psem każdej rasy. Właściciele whippetów twierdzą, że szczególna, niezwykle bliska więź łączy go z przedstawicielami swojej rasy. Problematyczne natomiast mogą być jego relacje z innymi zwierzętami w tym samym domu, szczególnie gryzoniami. Mogą one, wziąwszy pod uwagę jego zdolności łowieckie i fakt, że został wyhodowany do polowania na króliki, zostać przez niego potraktowane jak zwierzyna łowna.
Tylko Ty LADY SANSA STARK z kotką rasy devon rex DARLING DAISY Enklawa
Wł.hodowla Tylko Ty & Enklawa Zdj. Dominika Kontraktowicz
Spacery są dla niego niezwykle ważne i mają podstawowe znaczenie dla jego kondycji fizycznej i psychicznej. Whippet doskonale czuje się w mieszkaniu, bo ma tu bliski kontakt z opiekunami, z którymi jest bardzo związany, ale ma jednocześnie naturę sportowca i musi się wybiegać, bo dopiero wtedy szczęśliwy wraca do domu. Nie jest prawdą, że pies tej rasy musi brać udział w wyścigach, większość z nich nigdy wyścigów nie widziała, Natomiast prawdą jest, że musi mieć możliwość zaliczenia kilku krótkich, za to bardzo intensywnych biegów, które pozwalają mu rozładować energię. Jeśli pozostać w nomenklaturze sportowej, jest sprinterem a nie maratończykiem, jak np. wiekszość psów zaprzęgowych. Nie musi przemierzać dużych odległości, potrzebuje kilku sprintów na dystansie około 200 metrów, podczas których potrafi rozwinąć prędkość sięgającą 50-60 km/godzinę. Jest to namiastka wyścigu, która mu całkowicie do szczęścia wystarcza.
Ideałem są minimum trzy wyjścia w ciągu dnia, z czego przynajmniej jedno z możliwością wybiegania. Jest to najpoważniejszy element decyzji: mieć czy nie mieć charta ? Problemem jest znalezienie bezpiecznego terenu. Na spacerze w mieście pies musi być zawsze na smyczy, żeby nagle nie przyszło mu do głowy pogonić za jakimś zwierzakiem lub ptakiem. Spuścić go ze smyczy można w zasadzie tylko za miastem lub na zamkniętym terenie i to dopiero wtedy, kiedy bezbłędnie przychodzi na każde zawołanie. Doskonałym wyjściem jest duży ogród i dwa charty, które same zaaplikują sobie potrzebną ilość ruchu. Do domu wracają wówczas szczęśliwe i nie sprawiają najmniejszych problemów. Spokojnie, w poczuciu dobrze spełnionego obowiązku towarzyszą swojej rodzinie lub śpią. Bardzo dobrym sposobem wyładowania energii jest uprawianie psich sportów, towarzyszenie uprawiającemu jogging właścicielowi lub bieg przy rowerze. Osoba, która nie jest w stanie mu tego zapewnić, powinna z posiadania charta zrezygnować. Niektórzy właściciele skarżą się czasem, że pies ma niszczycielskie skłonności i pod ich nieobecność demoluje mieszkanie. Najczęściej przyczyną takich zachowań jest właśnie brak odpowiedniej ilości aktywności fizycznej, bo chart kocha domowe pielesze, ale po dobrym, intensywnym spacerze.
Zalety i wady
| + bardzo inteligentny + nadaje się do szkolenia i psich sportów + nie przejawia agresji + bardzo miły i towarzyski + czysty, bez psiego zapachu + niekłopotliwy w pielęgnacji |
- wrażliwy na wilgoć i niską temperaturę - ma delikatną, podatną na skaleczenia skórę - wymaga towarzystwa, źle toleruje samotność |
Ciekawostki
Amerykański whippet długowłosy
Na etapie powstawania rasy istniały trzy rodzaje whippetów: gładkowłose, szorstkowłose i długowłose. Pojawienie się psów o szorstkim owłosieniu było wynikiem dążenia do zwiększenia zwinności whippeta i krzyżówek z terierami szorstkowłosymi. Na skutek spadku zainteresowania wyścigami, w 1930 roku, w Stanach Zjednoczonych postanowiono uśpić ostatnie istniejące w tym kraju whippety szorstkowłose. Ponieważ gen szorstkiego owłosienia jest genem dominującym, ta decyzja definitywnie zamknęła możliwość reaktywowania tego typu owłosienia.
Gen długiego włosa ma charakter recesywny, co powoduje, że może się ujawnić nawet po wielu pokoleniach. W oparciu o tę prawidłowość, znany amerykański hodowca Walter Wheeler postanowił wyhodować whippety długowłose w nadziei, że bardziej obfita szata zmniejszy ilość urazów i skaleczeń powstałych podczas biegów. W wyniku krzyżowania w bliskim pokrewieństwie osobników będących nosicielami genu długiego włosa, udało mu się doprowadzić do przyjścia na świat „Longhaired Whippet” - długowłosego whippeta. Obecnie w Stanach istnieje już około 300 psów długowłosych, jest kilka hodowli w Niemczech, Austrii, Czechach oraz Francji. W żadnym z tych krajów nie zostały one uznane przez krajowe Związki Kynologiczne, ani też Międzynarodową Federację Kynologiczną (FCI). Co ciekawe, nie uznała ich również Amerykańska Federacja Kynologiczna (AKC). Dla nich whippet pozostaje wyłącznie psem gładkowłosym.
Kanadyjski whippet długowłosy, pręgowany
Fot. Belinda Soles, Kanada
Anatomia psa w obydwu odmianach jest identyczna, różnią się wyłącznie rodzajem owłosienia. Odmiana długowłosa ma miękki, jedwabisty włos, podszyty delikatnym podszerstkiem. Włos na kufie, przedpiersiu, przedniej stronie kończynach przednich oraz dolnej części kończyn tylnych jest krótki i gładki. Z tyłu kończyn oraz na ogonie tworzy mniej lub bardziej niezbyt obfite pióro, na reszcie ciała jest nieco dłuższy i lekko falowany. Jakość owłosienia bardzo się u poszczególnych osobników różni, przestrzega się jednak zasady, że nie może być zbyt obfity. Jego pielęgnacja jest łatwiejsza niż klasycznych psów długowłosych.
Warto wiedzieć
W Polsce hodowanie lub tylko posiadanie charta rasowego bądź jego mieszańca wymaga zezwolenia, które uzyskuje się we właściwej terytorialnie jednostce administracji państwowej. Charty są wyjątkowo szybkimi, a do tego bardzo skutecznymi psami myśliwskimi co powoduje, że zwierzyna łowna nie ma szans ucieczki i spotkanie z chartem może przypłacić życiem. Problem uregulowany został ustawą z dnia 13 października 1995 roku „Prawo łowieckie”. Zgodnie z zapewnieniem ustawodawcy rejestracja ma na celu kontrolę pogłowia psów tej rasy i niedopuszczenie do wykorzystywania ich przez kłusowników. W rzeczywistości jest to pełen niejasności tekst, który pozostawia poszczególnym urzędom pole do jego swobodnej interpretacji. Piszemy na ten temat tutaj.
Zezwolenie na posiadanie charta ma charakter terytorialny. Zmiana miejsca prowadzenia hodowli lub utrzymywania psa powoduje automatyczne wygaśniecie dotychczasowego zezwolenia i konieczność uzyskania nowego, w nowym miejscu hodowli lub zamieszkania właściciela psa. O tym jak wygląda obowiązująca procedura piszemy tutaj. Uzyskanie zezwolenia na hodowanie bądź posiadanie chartów jest obowiązkiem ustawowym, niewywiązanie się z niego podlega karze grzywny, ograniczenia wolności, bądź pozbawienia wolności do 1-go roku. Poważne sankcje, do 5-ciu lat pozbawienia wolności, grożą również osobom, które polują na zwierzynę leśną nie mając do tego odpowiednich uprawnień.
Zezwolenie na posiadanie charta ma charakter terytorialny. Zmiana miejsca prowadzenia hodowli lub utrzymywania psa powoduje automatyczne wygaśniecie dotychczasowego zezwolenia i konieczność uzyskania nowego, w nowym miejscu hodowli lub zamieszkania właściciela psa. O tym jak wygląda obowiązująca procedura piszemy tutaj. Uzyskanie zezwolenia na hodowanie bądź posiadanie chartów jest obowiązkiem ustawowym, niewywiązanie się z niego podlega karze grzywny, ograniczenia wolności, bądź pozbawienia wolności do 1-go roku. Poważne sankcje, do 5-ciu lat pozbawienia wolności, grożą również osobom, które polują na zwierzynę leśną nie mając do tego odpowiednich uprawnień.
Ch. Airy Elf’s DIVA AT AZARIN Zdjęcie Laura Wąsowska Azarin Photo & Design
Jak znaleźć dobrą hodowlę ?
- Jeśli chcesz mieć psa tej rasy, nie kupuj go z niesprawdzonego źródła, poszukaj dobrej hodowli w naszym Katalogu Hodowców
- Wszystkich należących do ZKwP/FCI Hodowców psów rasowych zapraszamy do wpisania się za pomocą Formularza zgłoszeniowego do prowadzonego na naszym portalu Katalogu Hodowców, żeby ci, którzy chcą kupić dobrze odchowane szczenię, mogli do nich trafić. Wpis do katalogu jest bezpłatny.
Wzorzec rasy FCI
Wzorzec FCI nr 162 /17.06.1998/F
WHIPPET
Kraj pochodzenia: Wielka Brytania.
Data publikacji obowiązującego wzorca: 24.06.1987
Przeznaczenie: Pies wyścigowy.
Klasyfikacja FCI: Grupa 10 - Charty,
Sekcja 3 - Charty krótkowłose
Nie podlega próbom pracy.
WHIPPET
Kraj pochodzenia: Wielka Brytania.
Data publikacji obowiązującego wzorca: 24.06.1987
Przeznaczenie: Pies wyścigowy.
Klasyfikacja FCI: Grupa 10 - Charty,
Sekcja 3 - Charty krótkowłose
Nie podlega próbom pracy.
WYGLĄD OGÓLNY:
Zrównoważenie i duża siła mięśni, siła połączona z elegancją i pełnymi gracji liniami. Zbudowany do szybkości i pracy. Należy unikać każdego rodzaju przesady.
ZACHOWANIE / CHARAKTER:
Idealny kompan, doskonale przystosowuje się do sportu i środowiska rodzinnego. Łagodny, czuły o zrównoważonym charakterze.
GŁOWA:
Mózgoczaszka:
Czaszka: Długa i sucha, górna część płaska, zwęża się w kierunku kufy, raczej szeroka między oczami.
Stop: Łagodny.
Trzewioczaszka:
Wierzchołek nosa: Czarny; u psów błękitnych dopuszcza się wierzchołek nosa błękitny; u psów o maści wątrobianej wierzchołek nosa tego samego koloru; u psów białych lub łaciatych dopuszczalna jest częściowa depigmentacja nosa.
Szczęki/zęby: Mocne, silne o wyraźnym zarysie, idealny zgryz nożycowy, uzębienie kompletne i regularne, co oznacza, że siekacze górne ściśle zachodzą na dolne przykrywając je. Zęby osadzone prostopadle w stosunku do szczęk.
Oczy: Owalne, błyszczące, o bardzo żywym wyrazie.
Uszy: W kształcie płatka róży, małe, delikatne.
SZYJA:
Długa, muskularna, elegancko wygięta.
TUŁÓW:
Grzbiet: Szeroki, zwarty, raczej długi, wyraźne wysklepienie partii lędźwiowej, ale nie tworzące garbu.
Lędźwie: Sprawiają wrażenie siły.
Klatka piersiowa: Bardzo głęboka, szeroka na wysokości serca. Dobrze zarysowany, nisko położony mostek. Żebra dobrze wysklepione, łączą się silnymi mięśniami z grzbietem.
OGON:
Bez pióra, długi, cienki, w akcji noszony delikatnie zagięty ku górze, ale nie powyżej linii grzbietu.
KOŃCZYNY:
Kończyny przednie:
Proste, o idealnej postawie, front nie jest zbyt szeroki.
Łopatki: Muskularne, ukośne, sięgają powyżej wyrostków kolczystych grzbietu, gdzie są wyraźnie zarysowane.
Łokcie: Dobrze przylegają do ciała.
Śródręcze: Proste i lekko elastyczne.
Kończyny tylne:
Mocne. Pies kryje dużo powierzchni w pozycji stojącej, widać, że posiada dużą siłę napędową.
Uda: Szerokie.
Stawy kolanowe: Dobrze ukątowane.
Podudzie: Dobrze rozwinięte.
Stawy skokowe: nisko osadzone.
Łapy: Bardzo wyraziste. Palce wyraźnie oddzielone od siebie, ale zwarte, opuszki grube i mocne.
CHODY:
Swobodne; kończyny tylne ustawiane daleko pod tułowiem, co zapewnia dobry napęd. Kończyny przednie wysuwane daleko do przodu, ale nisko nad ziemią. Chody swobodne, kończyny prowadzone równolegle zarówno widziane od przodu, jak i od tyłu. W całości krok nie powinien wyglądać nienaturalnie, być skrócony, ani wysoki.
OKRYWA WŁOSOWA:
Włos: Krótki, delikatny, przylegający.
Umaszczenie: Wszystkie maści lub połączenia kolorów.
WIELKOŚĆ:
Psy: 47 do 51 cm, suki: 44 do 47 cm.
WADY:
Wszelkie rozbieżności z powyższym wzorcem powinny być uważane za wady powodujące obniżenie oceny w zależności od stopnia wyrażenia.
UWAGA:
Samce muszą mieć oba jądra normalnie wykształcone i całkowicie opuszczone do moszny
Źródło: http://www.zkwp.pl/zg/wzorce/162.pdf
Zrównoważenie i duża siła mięśni, siła połączona z elegancją i pełnymi gracji liniami. Zbudowany do szybkości i pracy. Należy unikać każdego rodzaju przesady.
ZACHOWANIE / CHARAKTER:
Idealny kompan, doskonale przystosowuje się do sportu i środowiska rodzinnego. Łagodny, czuły o zrównoważonym charakterze.
GŁOWA:
Mózgoczaszka:
Czaszka: Długa i sucha, górna część płaska, zwęża się w kierunku kufy, raczej szeroka między oczami.
Stop: Łagodny.
Trzewioczaszka:
Wierzchołek nosa: Czarny; u psów błękitnych dopuszcza się wierzchołek nosa błękitny; u psów o maści wątrobianej wierzchołek nosa tego samego koloru; u psów białych lub łaciatych dopuszczalna jest częściowa depigmentacja nosa.
Szczęki/zęby: Mocne, silne o wyraźnym zarysie, idealny zgryz nożycowy, uzębienie kompletne i regularne, co oznacza, że siekacze górne ściśle zachodzą na dolne przykrywając je. Zęby osadzone prostopadle w stosunku do szczęk.
Oczy: Owalne, błyszczące, o bardzo żywym wyrazie.
Uszy: W kształcie płatka róży, małe, delikatne.
SZYJA:
Długa, muskularna, elegancko wygięta.
TUŁÓW:
Grzbiet: Szeroki, zwarty, raczej długi, wyraźne wysklepienie partii lędźwiowej, ale nie tworzące garbu.
Lędźwie: Sprawiają wrażenie siły.
Klatka piersiowa: Bardzo głęboka, szeroka na wysokości serca. Dobrze zarysowany, nisko położony mostek. Żebra dobrze wysklepione, łączą się silnymi mięśniami z grzbietem.
OGON:
Bez pióra, długi, cienki, w akcji noszony delikatnie zagięty ku górze, ale nie powyżej linii grzbietu.
KOŃCZYNY:
Kończyny przednie:
Proste, o idealnej postawie, front nie jest zbyt szeroki.
Łopatki: Muskularne, ukośne, sięgają powyżej wyrostków kolczystych grzbietu, gdzie są wyraźnie zarysowane.
Łokcie: Dobrze przylegają do ciała.
Śródręcze: Proste i lekko elastyczne.
Kończyny tylne:
Mocne. Pies kryje dużo powierzchni w pozycji stojącej, widać, że posiada dużą siłę napędową.
Uda: Szerokie.
Stawy kolanowe: Dobrze ukątowane.
Podudzie: Dobrze rozwinięte.
Stawy skokowe: nisko osadzone.
Łapy: Bardzo wyraziste. Palce wyraźnie oddzielone od siebie, ale zwarte, opuszki grube i mocne.
CHODY:
Swobodne; kończyny tylne ustawiane daleko pod tułowiem, co zapewnia dobry napęd. Kończyny przednie wysuwane daleko do przodu, ale nisko nad ziemią. Chody swobodne, kończyny prowadzone równolegle zarówno widziane od przodu, jak i od tyłu. W całości krok nie powinien wyglądać nienaturalnie, być skrócony, ani wysoki.
OKRYWA WŁOSOWA:
Włos: Krótki, delikatny, przylegający.
Umaszczenie: Wszystkie maści lub połączenia kolorów.
WIELKOŚĆ:
Psy: 47 do 51 cm, suki: 44 do 47 cm.
WADY:
Wszelkie rozbieżności z powyższym wzorcem powinny być uważane za wady powodujące obniżenie oceny w zależności od stopnia wyrażenia.
UWAGA:
Samce muszą mieć oba jądra normalnie wykształcone i całkowicie opuszczone do moszny
Źródło: http://www.zkwp.pl/zg/wzorce/162.pdf
_58.jpg)
Prawa autorskie
Wszystkie ma- teriały publiko- wane w tym serwisie są chronione pra- wami autor- skimi. Kopiowanie całości lub części jest zabronione.
Skomentuj artykuł - napisz, jeśli chcesz poszerzyć zawarte w nim informacje lub podzielić się swoim doświadczeniem. Masz ciekawy tekst lub zdjęcia swojego autorstwa skontaktuj się z nami. Wszystkich chętnych do współpracy serdecznie zapraszamy!