Projekt zmian w Ustawie o ochronie zwierząt

W pierwszej dekadzie listopada 2017 roku pojawił się bardzo oczekiwany projekt zmian w Ustawie o ochronie zwierząt. Ponieważ jest to bardzo obszerny dokument, liczący 48 stron, opracowaliśmy jego skrót, który przedstawia najistotniejsze dla właścicieli psów zmiany. 

NAJWAŻNIEJSZE ZAŁOŻENIA PROJEKTU ZMIAN
W USTAWIE O OCHRONIE ZWIERZĄT

WPROWADZENIE OKREŚLENIA PSA RASOWEGO ORAZ KOTA RASOWEGO

Powyższa regulacja ma na celu wyeliminowanie tzw. pseudohodowli, w których rozmnażanie zwierząt odbywa się poza jakąkolwiek kontrolą a zwierzęta utrzymywane są niejednokrotnie w rażących warunkach bytowania. Dodatkowo, na bazie istniejących przepisów powstały dziesiątki stowarzyszeń, które wystawiają quasi rodowody aby umożliwić swoim członkom masowe rozmnażanie i sprzedaż psów i kotów rasopodobnych. Działalność ta nie ma nic wspólnego z kynologią i jest zwykłym oszustwem.

• PIES RASOWY to pies o odpowiednim dla rasy fenotypie oraz posiadający co najmniej pięciopokoleniowy rodowód, który określa pochodzenie psa, zarejestrowany w Fédération Cynologique Internationale (FCI) lub Alianz Canine Worldwide (ACW)

FCI nie trzeba nikomu przedstawiać. Jest to największa na świecie organizacja kynologiczna, której jedynym przedstawicielem w Polsce jest ZKwP – Związek Kynologiczny w Polsce. ACW jest międzynarodową organizacją której jedynym przedstawicielem w Polsce jest Polska Unia Kynologiczna a jej członkami są: PKPR - Polski Klub Psa Rasowego przekształcony następnie w Polski Związek Kynologiczny oraz ZOND - Związek Owczarka Niemieckiego Długowłosego

• KOT RASOWY to kot o odpowiednim dla rasy fenotypie, posiadający co najmniej czteropokoleniowy rodowód, który określa jego pochodzenie, zarejestrowany w World Cat Federation (WCF), Fédération Internationale Féline (FIFe), The International Cat Association (TICA) lub Feline Federation Europe (FFE) 

ROZSZERZENIE KATALOGU CZYNÓW UZNANYCH ZA ZNĘCANIE SIĘ NAD ZWIERZĘTAMI

Przez znęcanie nad zwierzętami należy rozumieć:

• zadawanie albo dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień

• bicie zwierząt, w szczególności przedmiotami twardymi i ostrymi lub zaopatrzonymi w urządzenia obliczone na sprawianie specjalnego bólu, bicie po głowie, dolnej części brzucha oraz dolnych częściach kończyn

• używanie uprzęży, pęt, stelaży, więzów, kolczatek lub innych urządzeń zmuszających zwierzę do przebywania w nienaturalnej pozycji, powodujących zbędny ból, uszkodzenia ciała albo śmierć

• utrzymywanie zwierząt w niewłaściwych warunkach bytowania bądź w pomieszczeniach albo klatkach uniemożliwiających im zachowanie naturalnej pozycji lub realizację naturalnych zachowań, z wyjątkiem utrzymywania zwierzęcia w trakcie transportu

• utrzymywanie zwierząt w stanie rażącego zaniedbania lub niechlujstw

• utrzymywanie zwierzęcia bez pomieszczenia chroniącego go przed zimnem, upałami lub opadami atmosferycznymi

• świadome i bez przyczyny zaniechanie podjęcia lub kontynuowania leczenia zwierzęcia, w przypadku stanu lub choroby, które powodują ból lub cierpienie lub prowadzą, albo mogą prowadzić do jego śmierci

WPROWADZENIE OBOWIĄZKU OZNAKOWANIA PSÓW I UTWORZENIA CENTRALNEGO REJESTRU

• psy i koty na obszarze całego kraju podlegają obowiązkowemu oznakowaniu – wykonuje się je w sposób trwały urządzeniem elektronicznym (mikrochipem)

• psy poddane oznakowaniu podlegają wpisowi do centralnego rejestru zwierząt oznakowanych

• koszty oznakowania ponosi posiadacz psa

Obecnie na terenie Polski istnieje kilka niezależnych i niepowiązanych ze sobą organizacyjnie baz zwierząt poddanych identyfikacji, co w przypadku zaginięcia oznakowanego psa utrudnia szybkie odnalezienie właściciela. Projekt zakłada utworzenie centralnej bazy danych, która będzie prowadzona przez Głównego Inspektora Weterynarii. Wprowadzenie tego obowiązku ułatwi ustalenie właściciela zwierząt, które się zabłąkały lub uciekły, ponadto umożliwi zidentyfikowanie zwierząt porzuconych lub poszkodowanych w zdarzeniach drogowych z ich udziałem. 


WPROWADZENIE ZAKAZU UTRZYMYWANIA PSÓW NA ŁAŃCUCHACH, A W OKRESIE PRZEJŚCIOWYM WYDŁUŻENIE ŁAŃCUCHA DO 5 METRÓW 

• ma obowiązywać zakaz trzymania psów na uwięzi (obecna ustawa zakłada, że zwierzę nie może być na niej utrzymywane w sposób stały, dłużej niż 12 godzin w ciągu doby, oraz określa jej długość na minimum 3 metry), oprócz względów humanitarnych ma to również zapobiec niekontrolowanym miotom

• pies ma być trzymany w kojcu – jako kojec rozumie się ogrodzoną przestrzeń z dostępem do światła dziennego, uniemożliwiającą wydostanie się psa poza wygrodzony teren, posiadającą zadaszenie oraz w połowie swojej powierzchni utwardzone podłoże

Kto utrzymuje psa w kojcu, ma obowiązek zapewnić zwierzęciu o wysokości w kłębie:

• poniżej 50 cm – powierzchnię kojca wynoszącą nie mniej niż 9 m2 

• pomiędzy 51 cm, a 65 cm – powierzchnię kojca wynoszącą nie mniej niż 12 m2 

• powyżej 66 cm – powierzchnię kojca wynoszącą nie mniej niż 15 m2

• kto utrzymuje w kojcu więcej niż jednego psa, ma obowiązek zapewnić pierwszemu psu powierzchnię kojca wynoszącą nie mniej niż 12 m2 oraz każdemu kolejnemu psu powierzchnię kojca wynoszącą nie mniej niż 4 m2

• kto utrzymuje psa w kojcu lub na innej otwartej przestrzeni  znajdującej się w obrębie terenu prywatnego, ma obowiązek zapewnić zwierzęciu ocieploną budę lub inne pomieszczenie chroniące go przed warunkami atmosferycznymi 

• zwierzęciu domowemu utrzymywanemu w kojcu należy co najmniej dwa razy dziennie zapewnić możliwość ruchu poza kojcem

Przepisy dotyczące kojców i utrzymywania psów, z uwagi na koszty, które mogą generować dla właścicieli psów, wejdą w życie z dniem 1 sierpnia 2020 roku. Jednak by poprawić sytuację zwierząt na uwięzi już teraz wprowadzony zostaje zapis, że łańcuch, na którym wiązane jest zwierzę musi mieć co najmniej 5 metrów.


POPRAWIENIE STANDARDÓW UTRZYMYWANIA BEZDOMNYCH ZWIERZĄT

Konieczne jest:

• wprowadzenie uzyskania zezwolenia na prowadzenie schroniska przez podmiot do tego odpowiednio przygotowany, a nie jak to jest obecnie, kiedy numer identyfikacyjny otrzymuje w zasadzie każdy wnioskodawca, po fakcie uruchomienia schroniska

• dookreślenie normatywów powierzchniowych, ponieważ dziś występuje nadmierne zagęszczenie zwierząt, szczególnie w schroniskach patologicznych, nastawionych tylko na osiąganie jak największego zysku 

• niedopuszczanie przez podmioty prowadzące schroniska dla zwierząt do ich przepełniania

• organizacje społeczne, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, mogą zapewniać bezdomnym zwierzętom opiekę lub prowadzić schroniska dla zwierząt, w porozumieniu z właściwymi organami samorządu terytorialnego

• wyeliminowanie schronisk, które nie działają aktywnie na rzecz adopcji

• określenie wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia schronisk

• zakazanie odławiania psów bez zapewnienia im miejsca w schronisku dla zwierząt      

• zwiększenie obowiązków gmin w zakresie ograniczania bezdomności zwierząt poprzez ograniczenie ich niekontrolowanego rozrodu (stosowanie zabiegów sterylizacji i kastracji w większej skali)

OBOWIĄZKI GMINY W ZAKRESIE ZAPEWNIANIA OPIEKI BEZDOMNYM ZWIERZĘTOM ORAZ ICH WYŁAPYWANIA

Gmina ma obowiązek:

• zapewnienia całodobowej opieki weterynaryjnej w przypadkach zdarzeń losowych, w tym drogowych z udziałem zwierząt domowych, gospodarskich lub dzikich, w których odnoszą one obrażenia

• zawarcia odrębnych umów na wyłapywanie bezdomnych zwierząt oraz na ich utrzymywanie w schronisku

• wyłapania każdego zgłoszonego bezdomnego zwierzęcia i zapewnienia mu miejsca w schronisku

• prowadzenia ewidencji zwierząt wyłapanych na terenie gminy

• uiszczania stawki dziennej za utrzymywanie zwierząt w schronisku

• oznakowania psa lub kota w ciągu doby po jego wyłapaniu

• podejmowania działań w celu ograniczenia populacji bezdomnych zwierząt, sterylizację lub kastrację psa lub kota w ciągu 3 dni po odbytej kwarantannie, a jeżeli stan zdrowia zwierzęcia na to nie pozwala – niezwłocznie po ustąpieniu tych przyczyn

• kontroli warunków bytowych zwierząt w schronisku oraz weryfikacji dokumentacji znajdującej się w schronisku co najmniej raz na kwartał

• wyłapania psa i dostarczenia go właścicielowi, a jeżeli ustalenie tej osoby nie jest możliwe, dostarczenie go do schroniska dla zwierząt. Wyłapanie i dostarczenie psa odbywa się na koszt właściciela. 

Zadaniem własnym gminy dotyczącym kotów wolno bytujących, winna być przede wszystkim całoroczna opieka nad nimi, a w szczególności ich dokarmianie oraz sterylizacja albo kastracja, po których następuje powrót zwierząt do naturalnego środowiska, jak również opieka weterynaryjna w przypadku choroby lub innego wypadku losowego.


INNE POSTANOWIENIA

• zabrania się uczestnictwa w wystawach kynologicznych psów poddanych zabiegowi przycinania uszu lub ogona (kopiowania)

• zabrania się nabywania lub zbywania produktów pochodzenia zwierzęcego pozyskanych ze zwierząt domowych 

• prowadzący pojazd mechaniczny, który potrącił zwierzę, obowiązany jest do zapewnienia mu stosownej pomocy lub zawiadomienia jednej ze służb

• zwiększenie odpowiedzialności właścicieli lub opiekunów za swoje zwierzęta, poprzez wprowadzenie obowiązku polegającego na niezwłocznym zawiadomieniu najbliższego schroniska dla zwierząt, straży gminnej lub Policji w przypadku ucieczki lub zagubienia się zwierzęcia – ma to ograniczyć ilość przypadków polegających na porzucaniu zwierząt domowych

• opiekunowi zwierzęcia wycofanego ze służby, przysługuje miesięczne świadczenie na jego utrzymanie, wypłacane do czasu zgonu zwierzęcia.

• projekt przewiduje wzmocnienie roli organizacji społecznych, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt w inicjowaniu i przystępowaniu do wszystkich postępowań, w których zachodzi potrzeba ochrony zwierząt 

• prawo łowieckie przewiduje zakaz, poza polowaniami i odłowami, płoszenia, chwytania, przetrzymywania, ranienia i zabijania zwierzyny

Zabrania się:

• prowadzenia egzekucji komorniczej skutkującej konfiskatą zwierząt domowych. Nie ulega wątpliwości, że odłączenie zwierzęcia od osób, z którymi przebywa od wielu lat, może być dla niego potencjalnie straszliwym doświadczeniem. Równie wielką traumą może być dla jego opiekunów.

• organizowania i uczestniczenia w konkursach, loteriach, aukcjach lub licytacjach, w których zwierzę domowe stanowi nagrodę, jest przedmiotem loterii, aukcji albo licytacji

• zbywania zwierząt domowych małoletnim

• używania lub wystawiania zwierząt domowych publicznie w celach zarobkowych, za wyjątkiem wymienionych szczególnych wypadków (np w filmie)

PODWYŻSZENIE KAR ZA ZNĘCANIE SIĘ NAD ZWIERZĘCIEM LUB ZABICIE GO

• podwyższenie kary za zabójstwo lub uśmiercenie zwierząt z naruszeniem przepisów ustawy -  z 2 lat pozbawienia wolności do lat 4

• podwyższenie kary za znęcanie się nad zwierzętami - z 2 lat do 4 lat pozbawienia wolności w trybie podstawowym

• projekt zakłada, iż sprawca, który znęca się nad zwierzęciem lub zabija je ze szczególnym okrucieństwem, będzie podlegał karze do 5 lat pozbawienia wolności, określając dolną granicę kary na 3 miesiące

Sąd może orzec:

• dożywotne zakaz posiadania zwierząt, a za nieprzestrzeganie tego zakazu grozi do 2 lat pozbawienia wolnosci

• przepadek zwierzęcia, jeżeli sprawca jest jego właścicielem lub opiekunem.

• popełnienie wykroczenia podlega karze aresztu lub grzywny wraz z możliwą nawiązką w wysokości od 250 zł do 5.000 zł na cel związany z ochroną zwierząt

ZWIERZĘTA WYKORZYSTYWANE W CELACH ROZRYWKOWYCH

• warunki występów, treningów i tresury oraz metody postępowania ze zwierzętami wykorzystywanymi do celów widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych nie mogą zagrażać ich życiu lub zdrowiu
   
• do tresury i dla celów filmowych mogą być wykorzystywane tylko zwierzęta urodzone i wychowane w niewoli i tylko takie, które mogą mieć zapewnione warunki egzystencji stosowne do potrzeb danego gatunku. Zabronione jest wykorzystywanie w celach widowiskowych zwierząt dzikich lub należących do gatunków dzikich, urodzonych w niewoli.

• zabrania się działalności menażerii objazdowych, a także organizowania i prowadzenia występów cyrkowych z udziałem zwierząt oraz podobnych widowisk lub pokazów, związanych z wykorzystywaniem zwierząt w celach rozrywkowych

POZOSTAŁE ZMIANY

Oprócz zmian dotyczących traktowania psów, projekt zajmuje się także losem zwierząt hodowlanych i gospodarskich. Do najistotniejszych zmian w tym zakresie można zaliczyć:  

• zakaz chowu i hodowli zwierząt (z wyjątkiem królika) hodowanych w celu pozyskiwania futer

• zakaz montowania na elementach budynków urządzeń mogących spowodować zranienie lub okaleczenie ptaków, w szczególności kolców lub drutów

• wprowadzenie zakazu uśmiercania zwierząt gospodarskich bez uprzedniego pozbawienia świadomości

• w ubojni wyodrębnia się pomieszczenie do przetrzymywania zwierząt oraz pomieszczenie do ich ogłuszania i wykrwawiania, które są wyposażone w monitoring. Właściciel ubojni ma obowiązek przechowywać zapis z monitoringu przez okres co najmniej trzy miesiące

• ubój rytualny nadal jest dozwolony, ale nie zezwala się na stosowanie systemów krępujących bydło przez umieszczenie w odwrotnym położeniu lub w dowolnym innym nienaturalnym położeniu